قبل از هر صحبتی در مورد استرس بهتر است عوامل استرس را بشناسیم تا به راحتی بتوانیم تشخیص بدهیم که نوع استرس بسته به شرایط ما چه نتایجی میتواند داشته باشد اگر آماده هستید به بررسی این مورد بپردازیم.
عوامل استرس :
استرس در زندگی
استرس، اضطراب و ترس، سه واژه‌ای که در ظاهر شبیه به هم، اما دارای بار مفهومی متفاوتی می‌باشند.
ترس
ترس احساسی کاملاً واقعی در برابر مسائل عینی و حقیقی است که باعث هوشیاری انسان شده و او را از خطرات محفوظ نگه می‌دارد. همچنین ترس به انسان حالت دفاعی در برابر خطر را داده و به او این قدرت را می‌دهد که توانایی خود را در مواجه‌شدن با خطر بسنجد، به این صورت که انسان در هنگام بروز خطری که نتواند از پس آن بربیاید، برای حفظ جان خویش میدان خطر را ترک می‌کند.
اضطراب
اضطراب یک احساس کاملاً غیرمنطقی و زائیده ذهن فرد می‌باشد که هیچ پایه و اساس بیرونی ندارد.
تفاوت ترس و اضطراب
یکی از تفاوت‌های عمده ترس و اضطراب این است که در ترس فرد قابلیت عکس‌العمل داشته و شخص میتواند در مقابل خطر از خود محافظت کند اما شخص مضطرب خود را کاملاً درمانده و زمین‌گیر می‌داند. ترس یک عدم امنیت بیرونی و مربوط به زمان حال است درصورتی‌که اضطراب منشأ کاملاً درونی داشته و مربوط به گذشته یا آینده می‌باشد. در ترس انسان می‌داند که چه خواهد شد ولی در اضطراب انسان از موقعیت بعدی خود ناآگاه است.
تفاوت استرس و اضطراب
در مقایسه‌ای دیگر میان استرس و اضطراب مشخص‌شده که این دو نیز دارای منشأ متفاوتی هستند. در مورد استرس نیز همانند ترس منشأ مشخص است و شخص می‌داند که چه عاملی باعث بروز استرس وی گردیده است درصورتی‌که نگرانی بدون منشأ اضطراب نامیده می‌شود.
از عمده تفاوت‌های استرس و اضطراب این است که استرس دارای دامنه وسیع‌تر روحی و عاطفی نسبت به اضطراب است به‌گونه‌ای که استرس میتواند موجب ترس، شادی و یا ناراحتی انسان گردد اما اضطراب فقط باعث ترس و نگرانی در انسان می‌شود که باعث عدم تمرکز و تحلیل درست بر روی موضوع ترس و نگرانی می‌گردد. استرس و اضطراب به‌صورت دائم باعث اختلالاتی در شخصیت و خلق‌وخوی فرد می‌گردند و مخل آرامش انسان هستند درصورتی‌که مقدار کمی از آن در زندگی فردی باعث پیشرفت انسان شده و موجب پیش‌بینی و پیشگیری و یا آمادگی لازم در برابر بروز حوادث می‌شود.
استرس زمانی از کنترل خارج می‌شود که شخص ماه‌ها و یا سالیان متمادی در معرض استرس قرار داشته باشد. در این حالت شخص متوجه استرس خود نمی‌گردد و در زندگی با عواملی همچون اختلالات گوارشی، خواب و یا پایین آمدن سطح کیفیت در روابط اجتماعی مواجه می‌شود. در این حالت است که زنگ خطر سطح استرس به صدا درمی‌آید و شخص باید به یک بازبینی کلی به زندگی خویش بپردازد. چه‌بسا بسیاری از استرس‌ها و تنش‌های روزانه شخص فقط زائده ذهن او بوده و هیچ دلیلی برای استرس وجود نداشته باشد اما چون انسان عادت کرده که کارهایش را در خلال استرس انجام دهد منجر به یک دوره استرس طاقت‌فرسا گردیده است.
عوامل استرس زا و نشانه های آن
از عواملی استرس زا می‌توان به شکست‌های پی‌درپی در زندگی خصوصی و یا شغلی ، انتقاد از خویشتن، مورد تمسخر واقع‌شدن و یا کنترل نمودن عواملی که از دایره اختیارات انسان خارج است، اشاره کرد. از نشانه‌های استرس نیز می‌توان به عوامل زیر اشاره کرد:
- احساس گناه، افسردگی و گوشه‌گیری
- لکنت زبان، دل‌درد، سردرد
- عدم تمرکز، عدم اعتمادبه‌نفس
- مقصر دانستن دیگران برای بروز ناخوشایند اطراف شخص
- تعلل در وظایف و مسئولیت‌ها
- اختلال در خواب
و….
چگونه می توان با استرس زندگی کرد؟
شاید نتوان تمامی عوامل محیط پیرامون را تحت کنترل قرارداد، اما مطمئناً با تمرکز بر روی مشکلات می‌توان راه‌های معقولی یافت که باعث رفع مشکل و از بین رفتن استرس گردد. وجود اعتمادبه‌نفس و خودباوری به شخص کمک شایانی می‌کند که بتواند در مواقع بروز مشکل خونسردی خود را حفظ کرده و به‌جای داشتن استرس فلج‌کننده که مانع رفع مشکل می‌گردد، با تمرکز بر روی آن بتواند راه‌حلی برای آن بیابد. درواقع با تغییر شیوه تفکر می‌توان احساسات خویش را تغییر داد.
راه‌های برای مبارزه با استرس:
- تهیه فهرستی که موجب بروز استرس می‌شوند.
- یافتن مواردی که قابل‌کنترل هستند.
- کم کردن اجبارهای درونی
- افزایش اعتمادبه‌نفس و خودباوری
- شرح وضعیت برای شخص دیگر و یا مکتوب کردن آن
- ورزش کردن و داشتن خواب مناسب
در وهله آخر باید عنوان شود که استرس به‌عنوان یکی از احساسات انسانی دارای تأثیر مثبت و منفی در زندگی است. استرس اگر به‌صورت کنترل‌شده دربیاید باعث پیشرفت و لذت بردن از پیروزی‌ها می‌شود و استرس افسارگسیخته نه‌تنها مانع پیشرفت، بلکه باعث بروز اختلالات روانی می‌گردد.
اگر در مورد عوامل استرس اطلاعات بیشتری را مایل به دریافت هستید میتوانید مقاله چرا من در شب یک رویداد استرس زا و حساس زندگی ام به خواب نمی روم؟ را نیز مطالعه بفرمایید.
منبع: درس زندگی
